از سلامت فردی تا انسجام اجتماعی، مساله این است

به گزارش «فرهیختگان آنلاین- لینک یادداشت»، صالح اصغری، جامعه شناس و توسعه دهنده سواد فضای مجازی طی یادداشتی نوشت: بیماری ویروسی اخیر که برخی شهرهای کشور را درگیر کرده است نگران کننده است و البته این نگرانی طبیعی محسوب می شود چرا که سلامت انسان ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

اما گاهی این نگرانی منجر به کنش هایی غیر اخلاقی یا غیر مسئولانه ای می شود که  علاوه بر سلامت فردی سلامت اجتماعی را نیز به خطر می اندازد

انسان به مثابه موجودی اجتماعی همواره در معرض خطرات، بلایا و حوادث طبیعی و غیر طبیعی بوده است و به همین  دلیل (سلامت، امنیت، رفاه و..) زندگی اجتماعی خویش را رقم زده است و باید از آن محافظت کند.

برای یک جامعه ی انسانی سالم همواره برخی شاخص ها مانند دماسنج علائم حیاتی این ارگانیسم زنده را می سنجد. یکی از این شاخص ها، میزان همبستگی و انسجام اجتماعی است.کاهش همبستگی اجتماعی،  سلامت اجتماعی را به خطر خواهد انداخت. در ادامه به بیان چند نکته مهم می پردازیم:

1_جامعه شناسان معتقدند بحران ها و بلایا ظرفیت های چند وجهی دارند به گونه ای که گاهی عاملی جهت تقویت و گاهی باعث تضعیف انسجام اجتماعی می شوند.

به عنوان مثال اخباری که از احتکار ماسک در برخی شهر ها به گوش می رسد و قیمت های غیر طبیعی آن نمونه هایی از این کنشگری غیر مسئولانه است که منجر به تضعیف همبستگی اجتماعی می شود و روحیه فردگرایی و نفع گرایی را در جامعه بازنمایی می کند.

از سویی دیگر چه زیباست تصویر فردی که در فضای مجازی منتشر شد به نحوی که در فروشگاه لوازم آرایشی و بهداشتی خود در اردبیل به ارائه ماسک رایگان به شهروندان می پرداخت و پیام از خودگذشتگی را در سطح جامعه منتشر می نمود و به تبع آن  در حد خود انسجام اجتماعی را تقویت می نمود.

آنچه فرهنگ شهروندی مسئولانه در این شرایط از تک تک افراد انتظار دارد اجتناب از کنش های غیر همدلانه تقویت همبستگی اجتماعی است.

2_از منظر روانشناسی اجتماعی گاهی رویداد ها در بستر تاریخی (زمانمندی) و جغرافیایی(مکانمندی) تاثیرات اجتماعی فزاینده تری را از خود به جای خواهند گذاشت که مدیریت آن دشوارتر است.

به عنوان مثال،  سال جاری به دلیل تعدد اتفاقات ناگوار کام مردم را تلخ نموده است.در این بستر زمانی بروز بیماری ویروسی اخیر از حیث روانی تاثیرات فزاینده تری را خواهد گذاشت که همگی می بایست بدان آگاه تر باشیم و مسئولانه تر رفتار کنیم.

در این شرایط همه ما به طور آگاهانه و ناآگاهانه در زمینه تضعیف و یا تقویت همبستگی اجتماعی  تاثیرگذار خواهیم بود و به همین دلیل است که برای بهبود آن هم همه افراد و سازمان ها و حتی افرادی که آسیب دیده‌اند، باید احساس مسئولیت کنند، در غیراین صورت بدون اقدام جامع  مشترک نمی‌توان در راستای رفع مشکلات قدم صحیح و موثری برداشت.

3_ایجاد سیاه نمایی،دو قطبی، مقصریابی، تضعیف روحیه عمومی به بهانه اطلاع رسانی بر خط و مطالبه گری در این شرایط کمکی به حل مساله ای که امروز با ان مواجه هستیم نخواهد کرد و به جز خالی کردن بغض و کینه و دلسرد کردن آحاد جامعه و مسیولین کارکردی ندارد.

4_جامعه ای که از باب ریشه های فرهنگی و اجتماعی جمعگرا محسوب می شود روحیه ایثار و جهاد در آن بسیار پر رنگ است و از سویی دیگر  ظرفیت بالای بسیج را در حوزه های مختلف پزشکی، مهندسی، آموزش، اصناف و جوانان را دارد از  زمینه های قدرتمند همبستگی اجتماعی برخوردار است و تنها با تکیه به این توان و ظرفیت اجتماعی می تواند این وضعیت را پشت سر بگذارد.

لذا همانگونه که سلامت تک تک افراد جامعه موضوعیت دارد و اقدامات آموزشی و پیشگیرانه را می طلبد. سلامت اجتماعی نیز  از اهمیت بالایی برخوردار است و نیاز به آموزش همگانی دارد.

در ادامه به برخی نکات در حوزه اطلاع رسانی اشاره خواهم کرد:

1_حمایت و تقدیر از کادر پزشکی و درمانی که در خط اول در حال خدمت رسانی هستند و برجسته سازی توانمندی های نیروهای متخصص  در رسانه ها

2-بازنمایی و برجسته سازی رفتارهای انسان دوستانه، امیدوار کننده و روحیه بخش در شبکه های اجتماعی که منجر به افزایش همبستگی اجتماعی خواهد شد.

3_عدم اعتنا و بازنشر اخباری که منبع آن ناشناخته و معتبر نیست به بهانه اطلاع رسانی سریع و بهنگام

4_پرهیز از بیان و انتشار نکات غیر علمی و بی پایه و اساس در خصوص این بیماری که شرایط را ملتهب تر می کند

5_ایجاد کمپین های  آگاهی بخشی دقیق و علمی پیشگیرانه برای عموم جامعه

6_پرهیز از پیگیری و کنجکاوی بیش از حد و غرقگی در اخبار منتشر شده در شبکه های اجتماعی،

7_پرهیز از احساس مسئولیت غیر مسئولانه و ارائه خدمات اطلاع رسانی شهروندخبرنگارانه احساسی

8_پرهیز از تولید و انتشار اخباری که در این شرایط به دنبال مقصر یابی و به گردن دیگران انداختن مسئولیت این مساله است.